Astrology.vn - Theo Mạnh Tử, người làm vua được hưởng cung điện đẹp đẽ mà dân chúng không được hưởng như vậy, họ sẽ oán trách vua. Tuy rằng việc oán trách ấy không đúng đạo lý, nhưng người làm vua mà chẳng chung vui với dân thì cũng không đúng đạo lý nốt. Nếu vua biết cùng chia vui sẻ buồn với thiên hạ, dân chúng sẽ phấn khởi hợp sức với vua xây dựng nghiệp vương, thì đất nước ắt hưng thịnh.

Astrology.vn - Đạo lý đối đãi của nước lớn đối với nước nhỏ là đức nhân (thương yêu): nâng đỡ, bảo bọc, ban thưởng... Đạo lý đối đãi của nước nhỏ đối với nước lớn là đức trí (sáng suốt cư xử): tôn trọng để nương tựa, để tránh nạn xâm lược... Cả hai đạo lý nhân trí đều là những cách cư xử tốt và khéo, nhằm đem lại an lạc thái bình cho dân chúng cả hai nước lớn và nhỏ. Hiếu dũng, giận dữ mà biết hướng về hạnh phúc của dân chúng không kể nước lớn nước nhỏ, thật là đức dũng đức nộ của bậc vương giả bao hàm cả đức nhân, đức trí vậy.

Astrology.vn -  Vườn của Tuyên Vương bị dân chúng chê bai, ghét bỏ như vậy, thì Tuyên Vương xây dựng nghiệp vương sao được. Vườn nuôi thú của Văn Vương tuy lớn nhưng dân chúng yêu thích nó thì cho nó là nhỏ, muốn mở rộng thêm ra. Vườn nuôi thú của Tề Tuyên Vương tuy nhỏ hơn vườn của Văn Vương nhiều, nhưng dân chúng ghét nó thì cho nó là quá lớn, muốn thu hẹp lại.

Astrology.vn - Vua đã không cùng vui với dân thì dân bất mãn, khó chịu, than oán đủ điều. Vua cùng vui với dân, chia ngọt sẻ bùi với dân, đồng cam cộng khổ với dân, thì dân quên hết mệt nhọc; dẫu cho cha con phải xa nhau, anh em vợ chồng phải ly tán, người ta cũng không than oán vì biết rằng đó là bổn phận bảo vệ đất nước, chứ chẳng phải vua muốn như vậy. Vua biết lo trước cái lo của dân, vui sau cái vui của dân, thì đất nước mới được an vui thực sự.

Astrology.vn - Mạnh Tử là một hiền triết giữ đúng đạo thống Nho giáo truyền từ Đức Khổng Tử; ông chỉ muốn thi hành chính sách cai trị theo vương đạo, đề cao đức nhân, lấy hạnh phúc dân chúng làm trọng, Cho nên ông đã tránh không nói về bá đạo của Tề Hoàn Công và Tấn Văn Công; vì bá đạo nhẹ về đức nhân mà nặng về mưu thuật, vũ lực. Ông cố gắng hướng Tề Tuyên Vương sang vương đạo, dùng đức trị, nhân chính để dân chúng thoát nạn gươm đao, thiên hạ thái bình.

Astrology.vn - Mạnh Tử cho biết: muốn thiên hạ ổn định phải thống nhất sự lãnh đạo trong các nước chư hầu. Trong tình thế của thời Chiến Quốc lúc bấy giờ, chiến tranh xảy ra liên tục; vua chư hầu nào cũng hiếu sát, cũng muốn dùng binh lực, vũ khí để gồm thâu thiên hạ. Thế mà, dân chúng trong các nước đều đã chán ngấy chiến tranh, sợ hãi cảnh giết chóc, chỉ mong muốn thái bình. Cho nên muôn người như một, ai ai cũng mong đợi một thánh vương nhân đức, biết quý sinh mạng dân chúng, đứng lên nắm quyền cai trị.

Astrology.vn - Quan điểm của Lương Huệ Vương là quan điểm bá đạo; quan điểm của Mạnh Tử là quan điểm vương đạo. Bá đạo lấy dân làm bệ phóng để xây dựng địa vị Bá vương; còn Vương đạo lấy hạnh phúc của dân làm cứu cánh chính trị. Do đó, Mạnh Tử không đáp ứng sự mong muốn của Lương Huệ Vương, mà trình bày với vua một nền chính trị nhân đạo. Với đường lối nhân chính này, một vị vua chỉ cần một khoảnh đất trăm dặm vuông là đủ làm cơ sở để xây dựng sự nghiệp cai trị cả thiên hạ. Đường lối nhân chính trước hết là an dân; khi dân đã dư ăn, dư mặc, bước thứ hai là giáo dục dân.

Astrology.vn - Mạnh Tử chất vấn vua một cách nghiệt ngã để đi đến kết luận: cai trị hà khắc cũng là giết người như giết người bằng gậy hay bằng giáo mác vậy. Có thể nói chính trị hà khắc còn nguy hiểm hơn gậy và giáo mác nữa. Giết người bằng gậy đập, giáo đâm, người ta còn có thể né tránh; còn chính trị hà khắc như một chiếc lưới bủa vây, trói chặt dân chúng, khiến người ta chịu chết mà không tránh né được.

Astrology.vn - Ba mục tiêu hệ trọng của việc chính trị là: Thứ, Phú, Giáo; trong đó Thứ đứng đầu. Thứ là làm cho dân phát triển đông đúc. Phú là làm cho dân giàu có của cải, đầy đủ tiện nghi. Giáo là dạy bảo dân về đạo đức lễ nghĩa, điều chỉnh phong tục cho tốt đẹp. Một khi đất nước đã dồi dào thực phẩm, tài nguyên củi gỗ thừa thãi, bấy giờ dân chúng được thịnh vượng lên; người sống được nuôi nấng tử tế, kẻ chết được an táng hẳn hoi và trong dân sẽ không còn tiếng than oán nhà nước nữa. Được như vậy, ấy là nền chính trị Vương đạo đã tiến hành.

Biết Mình - Hiểu Người