Astrology.vn - Mạnh Tử không dám nhận mình là người hiền, nhưng muốn nhân đó khuyên vua một bài học: hãy trở nên người hiền đã, rồi sau hãy vui cảnh đẹp. Nếu chưa phải người hiền, tuy có cảnh đẹp cũng chẳng vui. Vị vua hiền là người vừa có tài vừa có đức; mà đức còn dồi dào hơn tài. Có đức cho nên vua không dám làm nhọc sức dân; thấy dân đói khát, vua không yên bụng ngồi ăn; thấy dân vất vả ngược xuôi, vua không yên tâm nằm ngủ. Vua lo trước cái lo của dân, vui sau cái vui của dân. Do đó, dân coi vua còn hơn cha mẹ. Trong sự cảm thông hoan lạc giữa vua và dân đó, thì mới nên thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên.

2

Mạnh Tử ra mắt Lương Huệ Vương.

Vua đứng trên hồ bán nguyệt, ngắm nhìn ngỗng trời, chim nhạn, nai, hươu, nói rằng: “Người hiền cũng vui cảnh này chứ?”

Mạnh Tử đáp: “Là người hiền rồi sau hãy vui cảnh này. Chẳng phảingười hiền, tuy có cảnh này cũng chẳng vui.

“Kinh Thi có câu rằng:

Khởi đầu đo đạc Linh đài,

Đo đạc rồi sau sắp đặt.

Dân chúng ra công mà làm,

Chẳng bao lâu đài đã xong.

Chẳng cần gấp gáp khởi công,

Dân như con cái kéo lại.

Vua ngự ở vườn Linh hựu,

Hươu cái hươu đực nhởn nhơ nằm.

Hươu cái hươu đực láng lẫy mập mạp,

Chim chóc thì đẹp trắng phau phau.

Vua ngự ở hồ Linh chiểu,

Ôi, đầy cá lội tung tăng.”

“Văn Vương lấy sức dân dựng đài, làm hồ mà dân chúng hoan lạc, bảo đài đó là Linh đài, hồ đó là Linh chiểu; vui vẻ vì có nai, hươu, cá, ba ba. Người xưa đã cùng vui với dân, cho nên mới được vui vậy.

“Bài Thang Thệ nói: ‘Mặt trời ấy khi nào chẳng còn? Ta cùng với ngươi đều mất cả.’ Dân chúng muốn với vua cùng mất; tuy có đài, ao, chim, thú, há có thể vui một mình chăng?”

Bình lược: Mạnh Tử không dám nhận mình là người hiền, nhưng muốn nhân đó khuyên vua một bài học: hãy trở nên người hiền đã, rồi sau hãy vui cảnh đẹp. Nếu chưa phải người hiền, tuy có cảnh đẹp cũng chẳng vui. Vị vua hiền là người vừa có tài vừa có đức; mà đức còn dồi dào hơn tài. Có đức cho nên vua không dám làm nhọc sức dân; thấy dân đói khát, vua không yên bụng ngồi ăn; thấy dân vất vả ngược xuôi, vua không yên tâm nằm ngủ. Vua lo trước cái lo của dân, vui sau cái vui của dân. Do đó, dân coi vua còn hơn cha mẹ. Trong sự cảm thông hoan lạc giữa vua và dân đó, thì mới nên thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên.

(t/h)

Hương Sơn Dã Phu