Astrology.vn - Quẻ Độn (遁), Tự Quái nói rằng: Hằng nghĩa là lâu, các vật không thể ở lâu nơi chốn của nó, cho nên tiếp đến quẻ Độn. Độn tức là lui. Ôi, lâu thì phải đi, đó là cái lẽ chờ nhau. Vì vậy quẻ Độn mới nối quẻ Hằng. Độn là lui, là tránh, nghĩa là bỏ chỗ này, đi chỗ kia. Nó là quẻ dưới Trời có Núi, trời là vật ở trên, tính Dương tiến lên; núi là là vật cao vót, hình tuy cao vót mà thể thì là vật đậu, có tượng tấn lên, mà bị đậu lại mà không tiến lên, Trời bèn tiến lên mà bỏ nó. Dưới lấn lên mà trên bỏ đi, ấy là xa nhau, cho nên là nghĩa lánh đi. Hai hào Âm sinh ở phía dưới, là khí Âm đương lớn sắp thịnh, khí Dương phải tiêu mà lui, kẻ tiểu nhân thịnh dần, đấng quân tử lui mà tránh nó, cho nên là trốn – (Truyện của Trình Di).

遁 序 卦: 恆 者 久 也, 物 不 可 以 久 居 其 所, 故 受 之 以 遁, 遁 者 退 也 .

Độn Tự Quái: Hằng giả cửu dã. Vật bất khả dĩ cửu cư kỳ sở. Cố thụ chi dĩ Độn. Độn giả thoái dã.

Sau quẻ Hằng tới quẻ Độn. Hằng nghĩa là thường lâu. Hễ là vật, không vật gì ở lâu mãi được một chốn. Hễ ở lâu tất phải tránh lui. Hằng là trường cửu, độn là lui, đã cửu thời phải lui. (Quốc Văn Chu Dịch Diễn Giải – Sào Nam Phan Bội Châu). Tên quẻ: Độn là Thoái - lùi về, ở ẩn.

遁 . 亨 . 小 利 貞 .

Độn. Hanh. Tiểu lợi trinh.

Quẻ Độn hanh, nhỏ lợi trinh.

[Bản nghĩa của Chu Hy: Độn là lui tránh, nó là quẻ hai khí Âm lớn dần, khí Dương nên lui tránh, cho nên là trốn, tức là quẻ thuộc về tháng 6. Dương tuy nên lánh, nhưng hào chín Năm ở vào chính vị, vì dưới có hào sáu Hai ứng với nó, giống như còn có thể làm việc. Có điều hai khí Âm đang lớn dần ở dưới, thì thế của mình không thể không lánh, cho nên lời chiêm của nó là: đấng Quân tử lánh được thì thân mình dù lui, đạo mình vẫn hanh, kẻ tiểu nhân thì lợi về giữ đường chính đính, không thể lấy cớ lớn dần mà lấn bách khí Dương. Chữ “nhỏ” là để chỉ bọn Âm nhu tiểu nhân.]

彖 曰 . 遁 亨 . 遁 而 亨 也 .  剛 當 位 而 應 . 與 時 行 也 . 小 利 貞 . 浸 而 長 也 . 遁 之 時 義 大 矣 哉 .

Thoán viết: Độn hanh. Độn nhi hanh dã. Cương đáng vị nhi ứng. Dữ thời hành dã. Tiểu lợi trinh. Tẩm nhi trưởng dã. Độn chi thời nghĩa đại hỹ tai.

Lời thoán nói rằng: Quẻ Độn hanh, là lánh đi mà hanh vậy. Cứng đương ngôi mà ứng, cũng thì đi vậy. Nhỏ lợi trinh, dần dần mà lớn. Thì nghĩa của quẻ Độn lớn vậy thay.

象 曰 . 天 下 有 山 . 遁 . 君 子 以 遠 小 人 . 不 惡 而 嚴 .

Tượng viết. Thiên hạ hữu sơn. Độn. Quân tử dĩ viễn tiểu nhân. Bất ác nhi nghiêm.

Lời tượng nói rằng: Dưới trời có núi, là quẻ Độn, đấng quân tử coi đó mà xa kẻ tiểu nhân, không ác mà nghiêm.

Dưới trời có núi là quẻ Độn - ẩn. Người quân tử lấy đấy mà xa kẻ tiểu nhân, chẳng ác đâu, nhưng mà nghiêm.

[Truyện của Trình Di: Dưới trời có núi, núi ở dưới nổi lên mà đậu, trời ở trên tiến lên mà lánh, ấy là cái tượng trốn lánh, đấng quân tử coi đó mà lánh xa kẻ tiểu nhân. Cách xa kẻ tiểu nhân, nếu dùng tướng gắt, vẻ dữ, chỉ làm cho nó oán, chỉ cần trang trọng, uy  nghiêm, khiến cho nó biết sợ, tự nhiên phải xa.]

1. Hào Sơ Lục.

初 六 .      遁 尾 . 厲 . 勿 用 有 攸 往 .

Sơ lục. Độn vĩ. Lệ. Vật dụng hữu du vãng.

Hào sáu đầu: Trốn đuôi, nguy, chớ dùng có thửa đi.

Ở đuôi thời Độn - ẩn tránh, nguy đó. Chớ có tiến dùng về việc gì. Ý Hào: ẩn tránh khéo thì thoát nạn.

象 曰 .      遁 尾 之 厲 . 不 往 何 災 也 .

Tượng viết. Độn vĩ chi lệ. Bất vãng hà tai dã.

Lời tượng nói rằng: Cái nguy của sự trốn đuôi, không đi hại gì?

2. Hào Lục nhị.

六 二 .      執 之 用 黃 牛 之 革 . 莫 之 勝 說 .

Lục nhị. Chấp chi dụng hoàng ngưu chi cách. Mạc chi thắng thoát.

Hào sáu hai: Giữ đó, dùng da Trâu vàng không ai trút nổi.

Dùng da con bò vàng để buộc giữ lấy, ai còn cởi thoát nổi - vàng là sắc trung, buộc giữ lấy chí hướng. Ý hào: Cố thủ lấy chí hướng.

象 曰 .      執 用 黃 牛 . 固 志 也 .

Tượng viết. Chấp dụng hoàng ngưu. Cố chí dã.

Lời tượng nói rằng: Giữ dùng Trâu vàng, bền chí vậy.

3. Hào Cửu tam.

九 三 .      系 遁 . 有 疾 厲 . 畜 臣 妾 吉 .

Cửu tam. Hệ độn. Hữu tật lệ. Súc thần thiếp cát.

Hào chín ba: Vướng trốn, có tật nguy. Nuôi đầy tớ nàng hầu, tốt.

Ẩn tránh mà vẫn bị ràng buộc - bởi 2 hào âm dưới, nên có bệnh và nguy đấy, chỉ nuôi thiếp tôi là tốt. Ý hào: Đáng ẩn trách mà còn hệ lụy không tránh được.

象 曰 .      系 遁 之 厲 . 有 疾 憊 也 . 畜 臣 妾 吉 . 不 可 大 事 也 .

Tượng viết. Hệ độn chi lệ. Hữu tật bái dã. Súc thần thiếp cát. Bất khả đại sự dã.

Lời tượng nói rằng: Vướng trốn mà dữ, là có tật mệt vậy; nuôi đầy tớ nàng hầu tốt, là không thể làm việc lớn vậy.

4. Hào Cửu tứ.

九 四 .      好 遁 君 子 吉 . 小 人 否 .

Cửu tứ. Hiếu độn quân tử cát. Tiểu nhân phủ. 　　

Hào chín tư: Yêu trốn, đấng quân tử tốt, kẻ tiểu nhân không.

Ẩn tránh cái ưa thích của mình - hào 1 ứng, người quân tử thì tốt - vì bỏ được, kẻ tiểu nhân không làm được. Ý Hào: Tin ở người quân tử có thể quyết chí ẩn tránh.

象 曰 .      君 子 好 遁 . 小 人 否 也 .

Tượng viết. Quân tử hiếu độn. Tiểu nhân phủ dã.

Lời tượng nói rằng: Đấng quân tử yên trốn, kẻ tiểu nhân thì không vậy.

5. Hào Cửu ngũ.

九 五 .      嘉 遁 . 貞 吉 .

Cửu ngũ. Gia độn. Trinh cát. 　　

Hào chín năm: Tốt trốn, chính tốt.

Ẩn tránh hay, chính và tốt. Ý Hào: khen ẩn tránh, đẹp đẽ.

象 曰 .      嘉 遁 貞 吉 . 以 正 志 也 .

Tượng viết.Gia độn trinh cát. Dĩ chính chí dã.

Lời tượng nói rằng: Tốt trốn chính tốt, vì chính chí vậy.

6. Hào Thượng cửu.  

上 九 .      肥 遁 . 無 不 利 .

Thượng cửu. Phì độn. Vô bất lợi.

Hào chín trên: Béo trốn, không gì không lợi.

Ẩn tránh mà khoan thai, không có gì là không lợi. Ý Hào: Ẩn tránh mà thân khoan thai là hay.

象 曰 .      肥 遁 . 無 不 利 . 無 所 疑 也 .

Tượng viết. Phì độn vô bất lợi. Vô sở nghi dã.

Lời tượng nói rằng: Béo trốn, không gì không lợi, là không thửa ngờ vậy.

Biên Soạn: Astrology.vn

  Dịch Học - Kinh Dịch Giản Yếu - Astrology.vn - About us

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

> KINH DỊCH GIẢN YẾU: QUẺ 32 - LÔI PHONG HẰNG 易经 雷風恆

> KINH DỊCH GIẢN YẾU: QUẺ 31 - TRẠCH SƠN HÀM 易经 澤山咸

> KINH DỊCH GIẢN YẾU: QUẺ 30 - BÁT THUẦN LY 易经 離為火

> KINH DỊCH GIẢN YẾU: QUẺ 29 - BÁT THUẦN KHẢM - TẬP KHẢM 易经 坎為水

> KINH DỊCH GIẢN YẾU: QUẺ 28 - TRẠCH PHONG ĐẠI QUÁ 易经 澤風大過