Astrology.vn - Tính thiện là thiên lý trong con người. Đó là điều rất khó khăn cho mọi người, nhất là những người ở địa vị giàu sang, tôn quý, nhiều quyền thế. Dĩ nhiên, muốn phát huy tính thiện, người ta cần phải hạn chế nhân dục, bởi vì: “nhân dục thắng, thiên lý vong”. Mạnh Tử xác định: đạo lý trong cõi đời chỉ có một mối mà thôi. Đó là nhìn nhận tính thiện do Trời phú cho con người, giữ gìn và phát huy tính thiện ấy, để rồi tùy cơ hội mà cải thiện xã hội. Làm chính trị lý tưởng là tạo cơ hội cho mọi người được sống lương hảo, thân thiện với nhau.

1

Đằng Văn Công lúc làm thế tử, khi sắp đến nước Sở, có ghé qua nước Tống mà yết kiến Mạnh Tử. Mạnh Tử nói rõ về tính thiện; lời nói luôn đề cao vua Nghiêu, vua Thuấn.

Thế tử từ nước Sở quay về, lại đến yết kiến Mạnh Tử.

Mạnh Tử nói: “Thế tử nghi ngờ lời nói của ta sao? Này, đạo lý có một mối mà thôi.

“Thành Kiến đã bảo vua Tề Cảnh Công rằng: ‘Người kia là đàn ông, tôi cũng là đàn ông. Tôi sao lại sợ người kia?’

“Nhan Uyên đã nói: ‘Vua Thuấn là người nào? Tôi là người nào? Có hiện thực, cũng giống như vậy.’

“Công Minh Nghi đã nói: ‘Văn Vương là thầy ta vậy. Chu Công há lừa dối ta sao?’

“Nay nước Đằng bớt chiều dài thêm chiều ngắn, được gần năm chục dặm, nhưng có thể trở nên một nước tốt.

“Kinh Thư nói: ‘Ví bằng thuốc chẳng làm cho nhắm mắt thì bệnh chẳng khỏi.’”

Bình lược: Mạnh Tử đem thuyết tính thiện ra nói với Đằng Văn Công, lúc ông còn làm thế tử nước Đằng, đồng thời đề cao vua Nghiêu, vua Thuấn là những người đã thực hiện tính thiện. Đó là Mạnh Tử có thâm ý mong mỏi sau này ở ngôi vua nước Đằng, thế tử sẽ theo gương vua Nghiêu, vua Thuấn hết lòng phát huy tính thiện để xây dựng Vương nghiệp. Dĩ nhiên, muốn phát huy tính thiện, người ta cần phải hạn chế nhân dục, bởi vì: “nhân dục thắng, thiên lý vong”. Tính thiện là thiên lý trong con người. Đó là điều rất khó khăn cho mọi người, nhất là những người ở địa vị giàu sang, tôn quý, nhiều quyền thế.

Chính sự khó khăn đó đã khiến cho thế tử Đằng ngờ vực những lời nói của Mạnh Tử. Từ nước Sở quay về, lại yết kiến Mạnh Tử, thế tử Đằng muốn hỏi thêm cho ra lẽ. Đoán trước được sự ngờ vực ấy, Mạnh Tử xác định: đạo lý trong cõi đời chỉ có một mối mà thôi. Đó là nhìn nhận tính thiện do Trời phú cho con người, giữ gìn và phát huy tính thiện ấy, để rồi tùy cơ hội mà cải thiện xã hội. Làm chính trị lý tưởng là tạo cơ hội cho mọi người được sống lương hảo, thân thiện với nhau.

(t/h)

Hương Sơn Dã Phu