Astrology.vn - Mạnh Tử không hề buồn giận, bình thản bày tỏ ý kiến của mình: Được thăng tiến địa vị để có cơ hội hành đạo, phải có người tiến cử. Bị chặn lại là do có người ngăn cản. Tuy nhiên, dù được thăng tiến hay bị ngăn chặn; điều đó không phải là do con người, mà do mệnh Trời. Không gặp được Lỗ hầu để thi hành ước nguyện cứu dân, cứu nước là do mệnh Trời thôi. Một người như Tang Thương không làm gì được. Cho nên chẳng trách Tang Thương làm gì.

16

Lỗ Bình Công sắp ra đi. Kẻ được sủng ái là Tang Thương thưa rằng: “Ngày nọ, vua ra đi, ắt có lệnh cho quan chức biết chỗ đến. Nay xe ngựa đã đóng, quan chức chưa được biết chỗ đến. Dám xin hỏi.”

Vua Bình Công nói: “Sắp đi thăm ông Mạnh Tử.”

Người ấy nói: “Tại sao vua coi nhẹ thân mình mà đến trước với kẻ tầm thường ấy? Cho là bậc hiền chăng? Lễ nghĩa do bậc hiền mà ra, nhưng Mạnh Tử tổ chức đám tang sau vượt hơn đám tang trước. Vua đừng đến thăm.”

Vua nói: “Ừ.”

Nhạc Chính tử vào chầu nói rằng: “Sao vua không đến thăm ông Mạnh Kha?”

Vua nói: “Có người báo cho quả nhân rằng: Mạnh Tử tổ chức đám tang sau vượt hơn đám tang trước. Thế nên không đi thăm nữa.”

Hỏi: “Sao vua bảo vượt hơn? Trước là kẻ sĩ, sau là quan đại phu; trước dùng ba vạc, mà sau dùng năm vạc chăng?”

Vua nói: “Không phải. Ta cho là dùng quan quách, áo quần tẩm liệm đẹp đẽ.”

Đáp lời: “Chẳng phải điều ấy là vượt hơn đâu. Nghèo giàu không giống nhau thôi.”

Nhạc Chính tử viếng Mạnh Tử nói: “Khắc này báo cáo với vua. Vua định đến thăm thầy. Kẻ được sủng ái là Tang Thương ngăn cản vua. Thế nên vua quyết không đến nữa.”

Mạnh Tử nói: “Thăng tiến, là có người tiến cử; dừng lại, là có người ngăn cản. Thăng tiến hay dừng lại chẳng phải khả năng của con người. Ta không gặp được Lỗ Hầu, là do Trời vậy. Người con của họ Tang sao có thể khiến ta không gặp được?”

Bình lược: Mạnh Tử không hề buồn giận, bình thản bày tỏ ý kiến của mình: Được thăng tiến địa vị để có cơ hội hành đạo, phải có người tiến cử. Bị chặn lại là do có người ngăn cản. Tuy nhiên, dù được thăng tiến hay bị ngăn chặn; điều đó không phải là do con người, mà do mệnh Trời. Không gặp được Lỗ hầu để thi hành ước nguyện cứu dân, cứu nước là do mệnh Trời thôi. Một người như Tang Thương không làm gì được. Cho nên chẳng trách Tang Thương làm gì. Những lúc bất như ý, tin vào mệnh Trời có cái lợi là người quân tử không phải buồn phiền, oán trách ai; lúc nào cũng được thảnh thơi tự tại, sống bình yên mà làm điều thiện: “Thượng bất oán thiên, hạ bất vưu nhân, cư dị dĩ sĩ mệnh - trên không oán Trời, dưới không trách người, ở bình dị mà đợi mệnh.” (Trung Dung).

(t/h)

Hương Sơn Dã Phu