LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 59 - THỦ ĐẠO 老子道德經

Bài Viết HOT

Luận Số Tử Vi

TRIẾT LÝ ĐẠO LÃO

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 59 - THỦ ĐẠO 老子道德經

Astrology.vn - Hữu vi là đi ngược lại với thể Đạo. Có tiết kiệm thì mới sớm phục tòng Đạo; sớm phục tòng đạo thì tích được nhiều Đức; tích được nhiều Đức thì không gì không khắc phục được; không gì không khắc phục thì năng lực của mình không biết tới đâu là cùng; năng lực không biết tới đâu là cùng thì trị được nước; nắm được cái gốc (mẹ) của đạo trị nước, thì có thể tồn tại được lâu dài.

Nguyên Văn Hán Tự

治人 , 事天莫若嗇 .

夫唯嗇 , 是以早服 , 早服 , 謂之重積德 ;

重積德則無不克 , 無不克則莫知其極 ;

莫知其極 , 可以有國 ;

有國之母 , 可以長久 , 是謂深根固柢 , 長生久視之道 .

Dịch Hán Việt

Trị nhân, sự thiên mạc nhược sắc.

Phù duy sắc, thị dĩ tảo phục, tảo phục vị chi trọng tích đức;

trọng tích đức tắc vô bất khắc, vô bất khắc, tắc mạc tri kì cực; mạc tri kì cực, khả dĩ hữu quốc;

hữu quốc chi mẫu, khả dĩ trường cửu, thị vị thâm căn cố đế, trường sinh cửu thị chi đạo.

Dịch nghĩa

Trị dân và Tu thân thì không gì bằng tiết kiệm (tinh thần, trí óc).

Có tiết kiệm thì mới sớm phục tòng Đạo; sớm phục tòng đạo thì tích được nhiều Đức;

tích được nhiều đức thì không gì không khắc phục được; không gì không khắc phục thì năng lực của mình không biết tới đâu là cùng;

năng lực không biết tới đâu là cùng thì trị được nước; nắm được cái gốc (mẹ) của đạo trị nước, thì có thể tồn tại được lâu dài. Như vậy là rễ sâu, gốc vững, (nắm được) cái đạo trường tồn.

Luận giải

Câu đầu, hai chữ “sự thiên”, đa số học giả dịch là “thờ trời”, hay “giúp trời”, lấy nghĩa rằng trị dân tức là giúp trời. Nhưng như vậy, có màu sắc Khổng, Mặc. Dư Bồi Lâm hiểu theo lời giải thích trong thiên Giải Lão, sách Hàn Phi Tử:

“Thông minh tuấn tú, thiên dã; động tịnh tư lự, nhân dã” (thông minh, tuấn tú là do trời; động tĩnh, suy tư là do người) mà cho Thiên (trời) đây trỏ bản năng thiên phú của con người, và Sự Thiên tức là luyện, giúp phần bản năng đó, là tu thân. Và chương này nói về việc tu thân, trị quốc chứ không nói gì đến trời cả, như vậy hợp với tư tưởng Lạo tử hơn.

Câu cuối, chữ Thị trong “trường sinh cửu thị”, theo Từ Nguyên, có nghĩa là hoạt 活 (sống); vậy “trường sinh cửu thị” cũng tức như “tử nhi bất vong” trong (tử nhi bất vong giả thọ).

Đại ý chương này vẫn là theo đạo tự nhiên, hữu vi ít chừng nào tốt chừng ấy.

(theo: thaicucthieugia.com)