LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 31 - YỂN VŨ 老子道德經

Bài Viết HOT

Luận Số Tử Vi

TRIẾT LÝ ĐẠO LÃO

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 31 - YỂN VŨ 老子道德經

Astrology.vn - Lão Tử bàn thêm chương này để bổ sung thêm ý của chương trước-phản đối chiến tranh và vũ lực. Binh không phải là đồ dùng của bậc Quân tử, mà việc Binh (Vũ lực) luôn là điềm gở. Binh khí là vật bất tường, không phải là của người quân tử, cho nên bất đắc dĩ phải dùng nó, mà dùng đến thì điềm đạm (bình tĩnh, giữ được hòa khí, tránh cực đoan) là hơn cả.

Nguyên Văn Hán Tự

夫佳兵者, 不祥之器 .

物或惡之 , 故有道者不處 .

君子居則貴左 , 用兵則貴右 .

兵者不祥之器 , 非君子之器 , 不得已而用之 , 恬淡爲上 .

勝而不美 , 而美之者, 是樂殺人 .

夫樂殺人者, 則得志於天下矣 .

吉事尚左 , 凶事尚右 .

偏將軍居左 , 上將軍居右 , 言以喪禮處之 .

殺人之眾 , 以悲哀泣之 , 戰勝以喪禮處之 .

Dịch Hán Việt

Phù giai binh giả, bất tường chi khí.

Vật hoặc ố chi, cố hữu đạo giả bất xử.

Quân tử cư tắc quí tả, dụng binh tắc quí hữu.

Binh giả bất tường chi khí, phi quân tử chi khí, bất đắc dĩ nhi dụng chi, điềm đạm vi thượng.

Thắng nhi bất mĩ, nhi mĩ chi giả, thị lạc sát nhân.

Phù lạc sát nhân giả, tắc bất khả đắc chí ư thiên hạ hĩ.

Cát sự thượng tả, hung sự thượng hữu.

Thiên tướng quân cư tả, thượng tướng quân cư hữu, ngôn dĩ tang lễ xử chi.

Sát nhân chi chúng, dĩ bi ai khấp chi, chiến thắng dĩ tang lễ xử chi.

Dịch nghĩa

Vì binh khí là vật bất tường (chẳng lành, gây họa), ai cũng ghét cho nên người giữ đạo không thích dùng nó. Người quân tử ở nhà thì trọng bên trái, khi dùng binh thì trọng bên phải.

[Binh khí là vật bất tường, không phải là của người quân tử, cho nên bất đắc dĩ phải dùng nó, mà dùng đến thì điềm đạm (bình tĩnh, giữ được hòa khí, tránh cực đoan) là hơn cả. Thắng cũng không cho là hay, nếu cho là hay tức là thích giết người. Kẻ nào thích giết người thì không thực hiện được lí tưởng trị thiên hạ].

Việc lành thì trọng bên trái, việc dữ thì trong bên phải. Phó tướng ở bên trái, thượng tướng ở bên phải, như vậy có nghĩa là coi việc dùng binh như một tang lễ. Giết hại nhiều người thì nên lấy lòng bi ai mà khóc; chiến thắng thì nên lấy tang lễ mà xử.

Bên trái là dương, bên phải là âm; dương thì sinh, âm thì sát, cho nên người quân tử khi ở nhà thì trọng bên trái (bên sinh); nhưng khi dùng binh, phải giết người, thì lại trọng bên phải, và để viên thượng tướng ở bên phải, viên phó tướng ở bên trái. Trong các tang lễ cũng vậy, trọng bên phải hơn bên trái, vì tang lễ là việc hung.

Luận giải

Đa số các nhà hiệu đính đều cho rằng chương này chỉ có đoạn giữa – đoạn đặt trong dấu móc [ ] – từ “Binh giả bất tường chi khí” đến “tắc bất khả đắc chí ư thiên hạ hĩ” là lời “kinh”, lời Lão tử, ngoài ra toàn là lời chú thích cả, rõ ràng nhất là đoạn cuối có chữ Ngôn (ngôn dĩ tang lễ xử chi); Ngôn là “có ý nói rằng”, là lời giải thích.

Lời kinh và lời chú thích xen lẫn nhau, cho nên ý nghĩa lộn xộn, đáng lẽ nên đưa đoạn giữa đó lên đầu, thì có lí hơn, nhưng các bản cũ đều chép như vậy, nên không sắp đặt lại nữa.

Câu đầu, chữ Giai, Vương Niệm Tôn bảo nên đổi là Chuy隹 , mà chữ chuy tức là chữ Duy 唯, 惟; vả lại trong Đạo Đức kinh, có tám, chín chỗ dùng hai chữ Phù Duy 夫唯ở đầu câu như vậy. Để là giai binh thì có nghĩa là những binh khí tốt, sắc bén là vật bất tường. Trộm nghĩ, đã là binh khí thì dù tốt hay xấu đều là vật bất tường cả, cho nên hiểu theo Vương Niệm Tôn.