Astrology.vn - Nguyên lý bảo toàn là nguyên lý khoa học đặc biệt, phản ánh tính bất biến của các đặc tính hoặc các quan hệ căn bản của tự nhiên. Trong cơ cấu của lý thuyết vật lý, những nguyên lý bảo toàn được trình bầy như là các định luật bảo toàn và các nguyên lý về “tính bất biến”.

Ngày nay người ta biết: định luật bảo toàn năng lượng, khối lượng, xung lượng, mô men xung lượng, spin, spin đồng vị, tính chẵn lẻ, dị số, điện tích lép-tôn của điện tử, điện tích bariôn… Thuyết tương đối  đặc biệt trình bầy nguyên lý về tính bất biến của các quy luật tự nhiên đối với các hệ thống vận động đều và đường thẳng so với nhau. Trong lý thuyết vật lý có những đại lượng bất biến căn bản như: h-hằng số Plancơ trong vật lý lượng tử, c-hằng số vận tốc ánh sáng trong thuyết tương đối. Có thể coi tính bất biến của các đại lượng này là một loại hình đặc biệt của các nguyên lý bảo toàn. Như vậy, các loại hình nguyên lý bảo toàn thật đa dạng. Có thế so sánh sự đa dạng đó với sự đa dạng của các hình thức vận động của vật chất mà căn cứ vào hình thức vận động ấy cũng có thể phân loại các nguyên lý bảo toàn.

Tùy theo mức độ đồng nhất của tác dụng, có thể phân chia các nguyên lý bảo toàn thành những nguyên lý chung và riêng. Chẳng hạn, định luật bảo toàn năng lượng thuộc loại nguyên lý bảo toàn chung, còn định luật bảo toàn tính chẵn lẻ thì thuộc nguyên lý bảo toàn riêng. Cũng có thể phân biệt các nguyên lý bảo toàn cả theo tính chất của các đại lượng được bảo toàn (của vật, đặc tính hay quan hệ) lẫn theo các dạng toán học. Trong nhận thức ngày nay về các hệ thống phức tạp, cụ thể là các hệ thống sinh vật học, khái niệm “kết cấu” có một ý nghĩa quan trọng; và ở đây, nguyên lý bảo toàn mang hình thức nguyên lý nghiên cứu kết cấu.

Vì vậy, tương quan giữa các nguyên lý bảo toàn với các đặc tính đối xứng, tức là với nhịp độ hài hòa hoặc với sự phân bổ hợp quy luật của các bộ phận chỉnh thể. Xét theo phương diện đó thì sự đối xứng biểu hiện ra là sự thống nhất giữa bảo toàn và biến đổi, gắn liền với sự đồng nhất với sự khác biệt của các khách thể đó. Các nguyên lý bảo toàn kiểm tra các quá trình chuyển hóa lẫn nhau của các đối tượng vật chất; chúng là nền tảng sâu sắc của các mối liên hệ nhân quả tất yếu và hợp quy luật tự nhiên. Là những định luật chung nhất trong lý thuyết khoa học này hoặc lý thuyết khoa học khác, các nguyên lý bảo toàn có một tác dụng nghiên cứu rất lớn. Các nguyên lý bảo toàn thể hiện một mặt của mâu thuẫn biện chứng – mâu thuẫn giữa bảo toàn và biến đổi.

(t/h)

Triết Học – ASTROLOGY.vn - About us

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

> TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC: THUYẾT BẠO LỰC

> TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC: BẢN THỂ LUẬN

> TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC: BẢN NĂNG

> TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC: BẢN CHẤT VÀ HIỆN TƯỢNG

> TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC: BÁI VẬT GIÁO