LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 36

Bài Viết HOT

Luận Số Tử Vi

TRIẾT LÝ ĐẠO LÃO

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 36 - VI MINH 老子道德經

Astrology.vn - Phần này Lão Tử bàn về “thuật” – Vi Minh. Phá vỡ trá thuật “Vi Minh” – thâm u sáng tỏ - của kẻ âm mưu và khuyên kẻ chăn dân noi theo Đạo. “Làm việc như không làm, náu hình ẩn bóng.” Ta nghĩ Lão tử ghét xảo trá, theo vô vi, đâu lại khuyên người ta dùng âm mưu; ông chỉ muốn phá thuật của bọn âm mưu và dặn chúng nên cẩn thận coi chừng đấy thôi.

Nguyên Văn Hán Tự

將欲歙之 , 必固張之 .

將欲弱之, 必固强之 .

將欲廢之 , 必固舉之 .

將欲奪之 , 必固與之 .

是謂微明 .

柔弱勝剛强 .

魚不可脫於淵 , 國之利器不可以示人 .

Dịch Hán Việt

Tương dục hấp chi, tất cố trương chi.

Tương dục nhược chi, tất cố cường chi.

Tương dục phế chi, tất cố cử chi.

Tương dục đoạt chi, tất cố dữ chi.

Thị vị vi minh.

Nhu nhược thắng cương cường.

Ngư bất khả thoát ư uyên; quốc chi lợi khí bất khả dĩ thị nhân.

Dịch nghĩa

Muốn cho vật gì thu rút lại thì tất hãy mở rộng nó ra đã.

Muốn cho ai yếu đi thì tất hãy làm cho họ mạnh lên đã.

Muốn phế bỏ ai thì tất hãy đề cử họ lên đã.

Muốn cướp lấy vật gì thì tất hãy cho đã.

(Hiểu) như vậy là sâu kín mà sáng suốt.

Vì nhu nhược thắng được cương cường.

Cá không nên rời khỏi vực.

Lợi khí của nước không nên khoe cho dân thấy.

Luận giải

Đoạn trên dễ hiểu. Luật tạo hóa là “vật cực tắc phản”; hễ mạnh rồi thì sẽ yếu, yếu rồi thì sẽ mạnh; thịnh rồi tới suy, suy rồi sẽ thịnh. Mà nhu nhược thắng cương cường là chủ trương của Lão tử.

Có người cho như vậy là Lão tử khuyên người cầm quyền dùng âm mưu, trá thuật như các chính trị gia thời Chiến Quốc: chẳng hạn như Tấn Hiến Công muốn đánh nước Ngu, mới đầu đem tặng vua Ngu ngọc bích và ngựa; Hàn Khang tử đem đất dâng Trí Bá để Trí Bá hóa kiêu, đòi đất của Ngụy; các nước khác thấy Trí Bá quá tham, liên kết nhau diệt Trí Bá…

Ta nghĩ Lão tử ghét xảo trá, theo vô vi, đâu lại khuyên người ta dùng âm mưu; ông chỉ muốn phá thuật của bọn âm mưu và dặn chúng nên cẩn thận coi chừng đấy thôi.
Nhưng đoạn sau thì có phần khó hiểu, chúng ta không thấy liên lạc với đoạn trên ra sao. Mà “lợi khí” là cái gì? Có người bảo là khí giới sắc bén; có người là dịch là “tài lợi”, là chủ quyền của quốc gia; có người lại giảng: “thánh nhân là đồ dùng ích nước lợi dân” nên ẩn náu như cá ở trong vực; như vậy không liên lạc gì với đoạn trên cả. Sau cùng có người cho “quyền mưu” là lợi khí của nhà cầm quyền, không nên để cho người ta thấy; ý này trái với chủ trương của Lão.

Hay là đoạn cuối đó, nên tách ra, đưa vào một chương khác chăng; mà hiểu như sau: Cá ra khỏi vực thì chết, những tài lợi trong nước không nên khoe khoang, cứ sống trong bóng tối thì mới an thân được?

(theo: thaicucthieugia.com)