LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 39 - PHÁP BẢN 老子道德經

Bài Viết HOT

Luận Số Tử Vi

TRIẾT LÝ ĐẠO LÃO

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 39 - PHÁP BẢN 老子道德經

Astrology.vn - Lão Tử luận thật sâu sắc về Pháp Bản, nêu những hình ảnh mang tính quy luật và triết lý thâm sâu: “Trời được đạo mà trong, Đất được đạo mà yên, Thần được đạo mà linh, khe ngòi được đạo mà đầy, vạn vật được Đạo mà sinh, Vua chúa được Đạo mà làm chuẩn tắc cho thiên hạ.”

Nguyên Văn Hán Tự

昔之得一者: 天得一以清 , 地得一以寧 , 神得一以靈 ,　谷得一以盈 , 萬物得一以生 , 侯王得一以爲天下貞 .

其致之 .

天無以清將恐裂 , 地無以寧將恐廢 , 神無以靈將恐歇 , 谷無以盈將恐竭 , 萬物無以生將恐滅 , 侯王無以貴高將恐蹶 .

故貴以賤爲本 , 高以下爲基 .

是以侯王自謂孤 , 寡 , 不穀 .

此非以賤爲本邪 ? 非歟 ?

故至譽無譽 , 不欲琭琭如玉 , 珞珞如石 .

Dịch Hán Việt

Tích chi đắc nhất giả: thiên đắc nhất dĩ thanh, địa đắc nhất dĩ ninh, thần đắc nhất dĩ linh, cốc đắc nhất dĩ doanh, vạn vật đắc nhất dĩ sinh, hầu vương đắc nhất dĩ vi thiên hạ trinh.

Kì trí chi.

Thiên vô dĩ thanh tương khủng liệt, địa vô dĩ ninh tương khủng phế, thần vô dĩ linh tương khủng yết, cốc vô dĩ doanh tương khủng kiệt, vạn vật vô dĩ sinh tương khủng diệt, hầu vương vô dĩ quí cao tương khủng quyết.

Cố quí dĩ tiện vi bản, cao dĩ hạ vi cơ.

Thị dĩ hầu vương tự vị cô, quả, bất cốc.

Thử phi dĩ tiện vi bản dả? Phi dư?

Cố trí dự vô dự, bất dục lục lục như ngọc, lạc lạc như thạch.

Dịch nghĩa

Đây là những vật xưa kia được Đạo: trời được đạo mà trong, đất được đạo mà yên, thần được đạo mà linh, khe ngòi được đạo mà đầy, vạn vật được đạo mà sinh, vua chúa được đạo mà làm chuẩn tắc cho thiên hạ. Những cái đó đều nhờ đạo mà được vậy.

Nếu trời không trong thì sẽ vỡ, đất không yên thì sẽ lở, thần không linh sẽ tan mất, khe ngòi không đầy thì sẽ cạn, vạn vật không sinh thì sẽ diệt, vua chúa không cao quí thì sẽ mất ngôi.

Sang lấy hèn làm gốc, cao lấy thấp làm nền.

Cho nên vua chúa mới tự xưng là “côi cút” (cô), “ít đức” (quả), “không tốt” (bất cốc) [đều là những lời khiêm tốn].

Như vậy, chẳng phải là lấy hèn làm gốc đấy ư? Không phải vậy chăng?

Cho nên không được khen tức là được lời khen cao quí nhất.

Không muốn được quí như ngọc, bị khi như sỏi.

Luận giải

Chữ Nhất (một) trong câu đầu cũng là chữ Nhất trong: “thánh nhân bão nhất”, trỏ đạo.

Ba chữ “kì trí chi” ở cuối đoạn đầu, có người ngỡ là lời chú thích của người sau.
Hai chữ “bất cốc” trong đoạn cuối, có người dịch là “không đáng ăn”. Từ Hải không có nghĩa đó.

Câu cuối, hai chữ “lục lục”, và 2 chữ “lạc lạc” có người hiểu là đẹp đẽ, hoặc ít; và xấu xí hoặc nhiều. Đại khái cũng là cái nghĩa đáng quí, đáng khinh.

Câu đó có người dịch là: Không muốn được quí như ngọc mà muốn bị khinh như sỏi, lấy lẽ rằng như vậy hợp với ý: “sang lấy hèn làm gốc” ở trên. Dịch như chúng ta thì có nghĩa là không muốn được người ta khen mà cũng không bị người ta chê.

(theo: thaicucthieugia.com)